Mocht corona bij u binnenkomen, volg dan de leefregels van een land naar keuze

Verschenen in Trouw, 26 februari 2022

Het was zover. Een nacht naast het bed van een koortsige kleuter zitten, daar kon zelfs de booster niet tegenop: ik kreeg corona. In eerste instantie hanteerden we de isolatieregels met de Franse slag. De meerwaarde leek beperkt, want de kleuter rende inmiddels weer vrolijk door het huis, daarbij niet te beroerd haar huisgenoten vol overgave in het gezicht te hoesten. Dus overdag lag ik weliswaar boven uit te zieken, maar ’s avonds kwam ik naar beneden om op de andere hoek van de bank series te kijken. Maar toen was de kleuter niet meer besmettelijk, en testten mijn man en de peuter nog steeds negatief, en ineens leek het toch de moeite te proberen de uitbraak in te dammen.

We hadden daarvoor instructies ontvangen van het RIVM. De belangrijkste, uiteraard: ik moest op een eigen kamer blijven. Daar had ik, symptoomvrij inmiddels, alle tijd om de isolatieregels te analyseren en, beroepsdeformatie, wat vergelijkend onderzoek te doen naar de instructies elders.

Uitkomst: in grote lijnen adviseren onze buurlanden hetzelfde, maar op detailniveau zijn er fascinerende verschillen. Neem schoonmaken. Iedereen vindt dat dat moet gebeuren, maar de manier waarop verschilt. In Nederland, Duitsland en Engeland mag het met ‘een gewoon schoonmaakmiddel’, maar België adviseert een bleekverdunning.

Het Belgische hygiëneadvies bevat een tabel waarin je per commercieel verkochte chlooroplossing kunt zien hoeveel dessert- of koffielepels je moet gebruiken per liter kraanwater (op kamertemperatuur!) om de aanbevolen oplossing van 0,1 procent NaOCl te krijgen. Alhoewel je ook “niet moet aarzelen om een ander schoonmaakproduct te gebruiken indien het materiaal van het oppervlak niet compatibel is met bleekwater”. Ook de lijst met schoon te maken oppervlakken varieert: in Duitsland staan de mobiel en de tablet daarbij, in Engeland de waterkoker – vermoedelijk vanwege de Britse instelling dat hoe zieker je bent, hoe meer thee je moet drinken.

Kleding en beddengoed van de zieke moeten in Nederland op 40 graden gewassen worden, in België en Duitsland op 60, en in Schotland, waar ze blijkbaar zuinig zijn op hun kleding, is het advies simpelweg om het wasvoorschrift te volgen. De Schotten krijgen wel vrij specifieke instructies voor het huisvuil: vuilniszakken met gebruikte zakdoekjes graag dubbel verpakken en pas na 72 uur aan de straat zetten.

Mijn favoriete leefregel komt uit de Belgische tips voor gezinsleden: ‘Trek niet aan de sigaret van de zieke’. Een advies dat van meer realisme getuigt dan de Nederlandse aanbeveling voor coronapatiënten om te stoppen met roken. Ook realistisch, maar enigszins overbodig, is de Engelse instructie dat je wél naar buiten mag als er binnenshuis brand uitbreekt.

“Iedereen doet maar wat”, concludeerde een bevriende arts toen ik haar mijn bevindingen appte. Een beetje waar, maar er zijn natuurlijk wel degelijk belangrijke overeenkomsten. Alle landen adviseren in de kern hetzelfde: blijf bij andere mensen uit de buurt. Nog een overeenkomst: alle landen werken die basisregel uit in gedetailleerde individuele leefregels.

Dat helpt de burger, want die regels geven duidelijkheid en een gevoel van controle. Maar ze hebben ook een keerzijde: ze verschuiven verantwoordelijkheid naar het individu. Hoe meer nadruk op wat je zelf kunt, nee, móet doen om binnenshuis besmetting te voorkomen, hoe makkelijker uit het zicht verdwijnt wat de overheid had kunnen doen om te voorkomen dat het virus überhaupt je huishouden binnenkwam. De lijst met leefregels suggereert dat de corona door het gezin trekt omdat je geen zin hebt dagelijks de lichtknopjes af te nemen, maar verhult dat schoonmaken wellicht helemaal niet had gehoeven als de overheid voor betere ventilatie op scholen had gezorgd, zodat de kinderen corona niet het huis in kunnen slepen.

Mocht de corona bij u binnenkomen, volg dan vooral de leefregels van een land naar keuze. Maar vergeet daarbij niet de essentie van goede publieke gezondheidszorg: individuele verantwoordelijkheid kan overheidsbeleid aanvullen, maar niet vervangen.